Sizal - właściwości, zastosowanie. Sznurki, dekoracje, dywany sizalowe

Sizal Sizal to naturalny materiał, który podbija rynek przemysłowy. Wykonuje się z niego różne produkty, od naturalnego farbowanego siana dekoracyjnego po dywany, tekstylia domowe, dekoracje ścienne i torby. Jest naturalny, biodegradowalny. Z sizalowych włókien można wyczarować przepiękne przedmioty. Zobacz, czym dokładnie jest sizal, jak powstaje i w jaki sposób można go wykorzystać w aranżacji wnętrz i w życiu codziennym?

Sizal już od wielu wieków jest wykorzystywany w Brazylii, a także w Meksyku do wytwarzania plemiennej odzieży, w tym charakterystycznych spódniczek, które nazywamy spódnicami z trawy. Tak naprawdę powstają one z włókien agawy sizalowej, z tych samych, z których rdzenne plemiona produkują liny, kapelusze chroniące przed słońcem i szereg innych przedmiotów.

Przez lata ignorowany sizal został dostrzeżony i doceniony przez współczesny przemysł. Jest w 100% naturalny i biodegradowalny. Obecnie jest wszechstronnie wykorzystywany i gości w naszych domach już od dawna i czasem nawet o tym nie wiemy.

Sizal czym jest?

Sizal jest włóknem pozyskiwanym z agawy sizalowej a dokładnie z jej liści. Jest to gatunek agawy, którego liście mają od 1,5 do 2 metrów długości, od 4 do 6 centymetrów grubości i 15 centymetrów szerokości. Do dzisiaj rdzenni mieszkańcy Brazylii czy Meksyku pozyskują włókna, oddzielając je ręcznie. W przemyśle proces ten jest wykonywany mechanicznie przez maszyny. Włókna pozyskiwane są ze ściętych liści, co znacznie ułatwia oddzielenie włókien od siebie.

W Tanzanii, Meksyku, Brazylii i Kenii ta odmiana agawy jest jedną z trzech najpopularniejszych i najczęściej wykorzystywanych roślin włókienniczych. W Europie i za oceanem przemysł sizalowy dopiero raczkuje, ale włókna sizalowe coraz częściej zastępują te syntetyczne i pochodzące od droższych lub trudniejszych w obróbce roślin.

Właściwości sizalu, za co go cenimy?

Włókna sizalowe mają charakterystyczny słomkowy kolor, jednak łatwo można je zabarwić zarówno naturalnymi, jak i sztucznymi barwnikami. Na skalę przemysłową są one farbowane najczęściej barwnikami sztucznymi. Sizal to nazwa, pod którą występują w przemyśle. Jest on mocny i odporny na pęknięcia i zniszczenie, z tego powodu coraz częściej zastępuje inne stosowane wcześniej włókna. Sizal jest stosowany np. jako wypełnienie materacy do spania i coraz częściej wypiera drogiego kokosa. Podobnie jak kokos oddycha, zapewnia przepływ powietrza, dzięki czemu w nocy się nie przegrzewamy. Wilgoć z niego paruje, dzięki czemu nie mnożą się w jego wnętrzu grzyby i pleśnie.

Właściwości i zastosowanie sizalu

Odporny na wysokie temperatury

Sizal jest wyjątkowo odporny na wysokie temperatury łatwo się czyści i ma właściwości antypoślizgowe. Obecnie powstają z niego wykładziny, które można stosować nawet przy ogrzewaniu podłogowym. Dzięki wyjątkowym właściwościom takim jak niezatrzymywanie wody i duża przepuszczalność powietrza ma on właściwości antyalergiczne. Ponadto nie wygina się, nie rozciągają i łatwo jest go utrzymać w czystości.

Odporny na obciążenia

Ze względu na dużą odporność na ciężar od wielu wieków sizal wykorzystywany jest do produkcji lin. Początkowo z takich sznurów korzystali wyłącznie rdzenni mieszkańcy regionów, w których w naturze można spotkać agawę sizalową. Obecnie włókna sizalowe są powszechnie stosowane na skalę przemysłową i można je kupić niemal w każdym markecie budowlanym.

Odporny na wilgoć i promieniowanie UV

Sizalowe kosze, sznurki, a także parasole ogrodowe i wiszące fotele już jakiś czas temu skradły serca właścicieli ogrodów. Niedoceniany dawniej sizal już od jakiegoś czasu jest też obecny w domach i często zastępuje inne droższe i mniej odporne na obciążenia, temperatury i wilgoć materiały i włókna.

Jak powstaje sizal? Jak pozyskać włókna z liści agawy?

Ręczny proces pozyskiwania włókien sizalowych pewnie nie raz widzieliście w programach przyrodniczych. Jest on banalnie prosty, ale za bardzo pracowity. Agawa w naturalnych warunkach początkowo rosła tylko w Ameryce Środkowej, potem zawędrowała do Brazylii, Kenii i Tanzanii. Jako roślina tropikalna w liściach zawiera spore zapasy wody, które pozwalają jej przetrwać w porze suchej i w trudnych pustynnych warunkach. Włókna są pozyskiwane z trzyletnich okazów, których liście mają około 1,5m długości i są szerokie na kilka/kilkanaście centymetrów. Jednak do ich produkcji ścinane są jedynie liście trzyletnie, w taki sposób, żeby nie uszkodzić młodszych, które zostaną wykorzystane, kiedy osiągną wymagany wiek. Najczęściej liście są obcinane dwa razy do roku, wówczas roślina nie będzie chorować. Włókna stanowią zaledwie kilka procent całej rośliny, która w głównej mierze składa się z wodnego miąższu. W celu oddzielenia włókien trzeba się pozbyć wilgotnego miąższu i wody. Ręczna produkcja sizalu rozpoczyna się zaraz po ścięciu liści, kiedy są one jeszcze świeże, kiedy wyschną jest to znacznie trudniejsze. Zatem świeżo ścięte liście są układane na twardym podłożu i ubijane dedykowaną pałką, tak długo aż zostanie z nich wytrącona cała woda. Potem włókna się suszy i ewentualnie farbuje. Produkcja na skalę przemysłową odbywa się mechanicznie, dzięki czemu proces ten trwa znacznie krócej.

_{Agawa sizalowa}

Agawa sizalowa żyje tylko od 6 do 6,5 roku, po mniej więcej 6 latach roślina zakwita i usycha, dlatego plantatorzy agawy każdego roku dosadzają nowe rośliny, które już po 3 latach są gotowe do ścinania i przetworzenia na modne i popularne włókno.

Co powstaje z włókien sizalowych?

Niegdyś wytwarzano z sizalu kapelusze chroniące przed słońcem, kosze na owoce, torebki damskie, a także duże kosze na plony. Dzisiaj sizalowe przedmioty i dodatki są bardzo modne na całym świecie, możemy je kupić w prawie każdym butiku, a nawet w sieciówkach. Zastępują te ze słomy i wikliny, a także sztucznych włókien. Są bardziej subtelne, mają delikatniejszy i znacznie mniejszy splot i bardzo egzotyczny charakter, dzięki czemu zostały docenione przez projektantów wnętrz i stylistów.

Włókna sizalowe w naturalnej barwie, a także te farbowane są dostępne w sprzedaży i bardzo często wykorzystywane są do dekoracji i stroików. Na Wielkanoc kupujemy sizalowe koszyczki i przystrajamy je kolorowymi sizalowymi włóknami imitującymi wiosenną zieloną trawę. A jeśli masz odrobinę cierpliwości, możesz zapleść z nich etniczną bransoletkę, spersonalizowaną shopperkę lub udekorować nimi doniczki, a także bukiet kwiatów.

Co można zrobić z sizalu samodzielnie?

Jeśli jesteś fanem samodzielnie wykonanych dekoracji, praca z sizalem powinna Ci się spodobać, ze względu na korzystną przystępną do obróbki w warunkach domowych formę i wyjątkowe właściwości. Włókna sizalowe możemy dowolnie zaplatać. Pamiętacie robótki ręczne w szkole z włóczką, z której powstawały wazoniki, organizery na biura, a na nawet torby na zakupy. Dokładnie tak samo możecie postępować z włóknami z agawy. Wystarczy znaleźć przedmiot, który posłuży nam za stelaż i zaplatać, owijać.

Sizal na donicę
_{Sizal - osłona na donicę}

Kluczem do sukcesu jest dobór odpowiedniej grubości materiału. W sprzedaży dostępne są gotowe cienkie sznurki, które zostały skręcone z naturalnych włókien agawy, a także sizalowe sianko, czyli włókna w takiej postaci, w jakiej są pozyskiwane. Są one dostępne w naturalnym słomkowym kolorze i wielu innych barwach. Jeśli zdecydujemy się na zakup "sizalowego sianka", w pierwszej kolejności musimy je skręcić w sznurek. I nie jest to zadanie tak trudne jak może nam się wydawać, ponieważ pojedyncze włókna łatwo się poddają obróbce. Chcesz z sianka zrobić sznurek? Wybierz dwa pasma, w których będzie się znajdować od 5 do 30 włókien (w zależności od tego, jak gruby ma on być) i zacznij skręcać każde z nich w inną stronę, aż pasma się połączą, potem zwiąż koniec pojedynczym włóknem i posmaruj klejem. Kolejna możliwość to tworzenie warkoczy. Ten proces będzie znacznie łatwiejszy i mniej pracochłonny. Im drobniejszy spłoń i cieńsze włókna, tym lepiej będzie wyglądał przedmiot, który później z nich powstanie.

Jak samodzielnie zrobić osłonkę na doniczkę z sizalu?

Osusz doniczkę, do której chcesz zrobić osłonkę.
Znajdź spodek lub podstawkę pod doniczkę, o średnicy nieznacznie większej niż średnica podstawy doniczki.
Posmaruj ją od spodu klejem na gorąco i podłóż pod nią spleciony wcześniej sizal.
Wykonaj ze zrobionego sznurka okrąg nieznacznie szerszy niż doniczka, zawiąż na nim włókna, które są przytwierdzone do podstawki. Postaraj się zachować równe odstępy między nimi.
Obręcz zahacz o górny brzeg donicy. Możesz przyczepić ją taśmą klejącą lub włożyć do środka, tak żeby linki, które łączą podstawę z górnym brzegiem przyszłej osłonki były naprężone.
Przeplataj między pionowymi linkami poziome, zaczynając od podstawy, za każdym razem, sprawdzaj, czy między nimi nie ma luzu. Za pomocą patyczka do szaszłyków lub pałeczki do ryżu maksymalnie opuszczaj je w dół. Im ściślej to zrobisz, tym bardziej stabilna będzie osłona.
Po zakończeniu wyplatania w każdej chwili możesz wyjąć doniczkę, gdyż nie jest ona przytwierdzona do sizalowej osłonki.
Najlepszy efekt uzyskasz przeplatając jeden długi sznurek lub warkocz, wówczas unikniesz wiązania. Ostatni rząd musisz zakończyć (związać z jedną z linek poziomych lub górnym okręgiem). Postaraj się, żeby supełek był mocny i znajdował się wewnątrz osłonki.
Jeśli doczepisz do osłonki trzy długie i znacznie szersze sznurki lub warkocze (minimalna grubość około 3 - 4 cm), doniczka zamieni się w wiszący kwietnik.

Jak zrobić organizer na długopisy z sizalu?

Znajdź naczynie lub inny przedmiot, który posłuży Ci za stelaż. Wytnij z grubej tektury podstawę organizera w kształcie podstawy stelaża.
Posmaruj swoją podstawę (dno przyszłego organizera klejem) i przyklej do niego linki pionowe.
Przeplataj między pionowymi linkami sznurek w poziomie, za każdym razem przesuwając linkę maksymalnie w dół patyczkiem do szaszłyka, wykałaczką lub pałeczką do ryżu. Kiedy uznasz, że organizer osiągnął wymaganą wysokość, zawiąż poziome sznurki na pionowych.
Wykonaj estetyczny warkoczyk z włókien, zakończ go z obu stron supełkiem, ale postaraj się, żeby wiązanie nie było duże.
Za pomocą igły i pojedynczego lub podwójnego sizalowego włókna przyszyj do górnego brzegu organizera. Szycie zakończ w tradycyjny sposób, a supełek przepleć igłą lub cienkim szydełkiem między linki, tak żeby nie był widoczny ani na zewnątrz, ani od wewnątrz.
Jeśli zależy Ci na sztywnej wytrzymałej konstrukcji, każdą warstwę sizalowych linek możesz skleić białym klejem PVA ze sklepu plastycznego lub innym klejem dedykowanym do zespalania naturalnych włókien.

Jak zrobić kosz na owoce z sizalu?

Choć zadanie to może się wydawać trudne, w wykonaniu będzie łatwiejsze niż dwa poprzednie, ponieważ łatwiej będzie nam operować sznurkami na naczyniu o większej średnicy. W tym wypadku zdecydowanie lepiej będą się prezentować szersze warkocze lub sznurki. Podobnie jak poprzednio zaczynamy od przygotowania stelażu, w tej roli najlepiej sprawdzi się duża salaterka. Tym razem jednak nie przyklejamy pionowych sznurków do podstawy, bo kosz musi oddychać również od spodu.

Przygotuj najpierw kilkanaście warkoczy kilkanaście centymetrów dłuższych niż średnica spodu miski i podwój wysokość stelaża.
Na środku dna przyklej plastelinę do plakatów lub taśmę malarską w taki sposób, żeby trzymała się spodu salaterki i włókien.
Przyklej do taśmy sizalowy sznurek lub warkocze, każdy z nich powinien być dłuższy niż wysokość misy. Środek linki powinien się znajdować na środku dna misy. Im więcej linek pionowych zamontujesz, tym ładniejszy wzór uzyskasz.
Przygotuj od 15 do 40 sznurków lub warkoczy, z których będziesz robić pojedyncze okręgi na stelażu. Pamiętaj, że każdy z nich będzie dłuższy od poprzedniego.
Przeplataj linki poziome między pionowymi, każdy okręg zwiąż pojedynczym włóknem, a zamocowany okręg smaruj klejem.
Jeśli chcesz uniknąć kleju, po zamontowaniu kilku okręgów, przeprowadź kilka dodatkowych włókien igłą od podstawy i każdy okrąg związuj włóknem, nie będzie ono widoczne, ale sprawi, że całość będzie miała zwarta sztywną konstrukcję.
Na ostatnim okręgu zawiąż linki pionowe. Szydełkiem lub grubą igłą i kilkoma włóknami wykonaj obrąbek przeplatając włókna przez pionowe sznurki i dwa ostanie okręgi. Pamiętaj, żeby przeplatać je przez środek linek, a nie obok nich. W ten sposób zabezpieczysz swój koszyk przed rozplataniem.

W podobny sposób możesz wykonać abażur i inne sizalowe dekoracje.

Dywany sizalowe

Dywany sizalowe (sznurkowe) są gęsto tkane. Są dobrym izolatorem ciepła, mają dużą odporność na ścieranie, są trwałe, elektrostatyczne, dobrze izolują akustycznie, są odporne na światło. Są również stabilne poślizgowo i łatwe w utrzymaniu czystości. Dzięki temu mają zastosowanie przede wszystkim w kuchni, przedpokoju i salonie.

^{Sizalowy dywan}